Dzień ten został ogłoszony przez UNESCO. Jego data upamiętnia wydarzenia w Bangladeszu, gdzie w 1952 roku pięciu studentów zginęło podczas demonstracji, w której domagano się nadania językom bengalskim statusu języka narodowego.

W historii Polski również nie brakuje heroicznych przykładów, gdy za cenę życia Polacy bronili języka ojczystego i całego dorobku kulturowego.

Ideą Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego jest zwrócenie uwagi społeczności międzynarodowej na bogactwo różnorodności językowej świata i konieczność jego ochrony. UNESCO podkreśla przez to swoje zaangażowanie w ochronę i promocję różnorodności kulturowej, a także wielojęzyczności w edukacji. Zadaniem szkoły na każdym poziomie kształcenia jest rozwijanie kompetencji językowych uczniów tzn. wyposażenie ich w umiejętności umożliwiające komunikowanie się w języku narodowym w sposób poprawny i zrozumiały.